तुमच्या खिशातला 'फोन' - साधा की स्मार्ट? मोबाइल, सेलफोन आणि स्मार्टफोनचा प्रवास!

तुमच्या खिशातला 'फोन' - साधा की स्मार्ट? मोबाइल, सेलफोन आणि स्मार्टफोनचा प्रवास!

आजकाल 'फोन' हा शब्द ऐकला की आपल्या डोळ्यासमोर एक मोठी टचस्क्रीन येते, ज्यावर आपण व्हिडिओ पाहतो, फोटो काढतो किंवा ऑनलाइन पेमेंट करतो. पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का, की तुमच्या हातात असलेला हा 'स्मार्टफोन' नेमका आला कुठून? आणि त्याला कधी 'मोबाइल', कधी 'सेलफोन' तर कधी 'स्मार्टफोन' का म्हणतात? चला, आज या तीन शब्दांमागची गंमत आणि त्यांचा प्रवास सोप्या भाषेत समजून घेऊया.

1. जेव्हा 'मोबाइल' म्हणजे फक्त बोलणं होतं!

आजच्या स्मार्टफोनचा जन्म झाला तो 'मोबाइल फोन'च्या रूपात. ‘मोबाइल’ म्हणजे जे एका जागेवरून दुसऱ्या जागी सहज घेऊन जाता येतं. साधारण २०-२५ वर्षांपूर्वीचे फोन आठवा. छोटे, जाडसर आणि फक्त कीपॅड असलेले. नोकिया 3310 हे त्याचं उत्तम उदाहरण. हे फोन फक्त दोन कामांसाठी बनवले होते - कॉल करणं आणि मेसेज पाठवणं.

तुम्ही या फोनमध्ये इंटरनेट वापरू शकत नव्हता. ॲप्स डाऊनलोड करण्याचा तर प्रश्नच नव्हता. या फोनची बॅटरी एकदा चार्ज केली की आठवडाभर चालायची! कारण यात फक्त बेसिक फंक्शन होते. याचा मुख्य उद्देश एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी फोनवर बोलता येणं हाच होता. त्यामुळे 'मोबाइल फोन' हा शब्द खऱ्या अर्थाने त्या वेळेस सार्थ ठरत होता.

2. 'सेलफोन' - नावामागची गंमत

'मोबाइल फोन'लाच अमेरिकेत 'सेलफोन' म्हणतात. या नावामागे एक वैज्ञानिक कारण आहे. फोनचं नेटवर्क 'सेल्यूलर नेटवर्क'वर काम करतं, जिथे एका मोठ्या भागाला छोट्या-छोट्या ‘सेल्स’मध्ये (cells) विभागलं जातं. प्रत्येक सेलमध्ये एक टॉवर (base station) असतो, जो फोनला नेटवर्क देतो. या 'सेल्स'मुळेच त्याला 'सेलफोन' असं नाव पडलं. त्यामुळे, मोबाइल आणि सेलफोन या दोन्ही शब्दांचा अर्थ एकच आहे, फक्त त्यांचा वापर वेगवेगळ्या देशांमध्ये जास्त होतो.

3. मग 'स्मार्ट'फोन कधी बनला?

साधा मोबाइल फोन जेव्हा 'हुशार' झाला, तेव्हा तो 'स्मार्टफोन' बनला! साधारण २००७-०८ नंतरचा काळ आठवा, जेव्हा ॲपलने पहिला 'आयफोन' लॉन्च केला. त्या फोनमध्ये कीपॅड नव्हता, फक्त एक मोठी टचस्क्रीन होती.

स्मार्टफोन म्हणजे असा फोन, जो केवळ कॉल आणि मेसेजपुरता मर्यादित नाही, तर तो एक छोटा संगणक आहे.

या फोनमध्ये अनेक 'स्मार्ट' गोष्टी आल्या:

ऑपरेटिंग सिस्टम (OS): अँड्रॉइड आणि आयओएस सारख्या ओएस आल्या, ज्यामुळे फोनला स्वतःची 'बुद्धी' मिळाली.

इंटरनेट: 3G, 4G आणि आता 5G मुळे इंटरनेट खिशात आलं.

ॲप्स: व्हॉट्सॲप, फेसबुक, गुगल पे पासून ते गेम्सपर्यंत हजारो ॲप्स एका क्लिकवर उपलब्ध झाले.

कॅमेरा आणि GPS: यात चांगला कॅमेरा आणि जीपीएससारखी वैशिष्ट्ये जोडली गेली, ज्यामुळे फोन फक्त बोलण्याचं नाही तर फोटो काढण्याचं, रस्ता शोधण्याचं आणि अनेक कामं करण्याचं साधन बनला.

त्यामुळे, तुमच्या हातात असलेला फोन फक्त कॉल करत नाही, तर तो एकाच वेळी कॅमेरा, बँक, टीव्ही आणि तुमचा पर्सनल असिस्टंट म्हणूनही काम करतो.

थोडक्यात, मोबाइल फोन म्हणजे प्रवासादरम्यान कॉल करण्यासाठीचे साधन. सेलफोन म्हणजे मोबाइल फोनचं दुसरं नाव. आणि स्मार्टफोन म्हणजे मोबाइल फोनचं सर्वात आधुनिक आणि प्रगत रूप!

पुढच्या वेळी जेव्हा तुम्ही 'फोन' हा शब्द वापराल, तेव्हा लक्षात ठेवा की तुम्ही एका मोठ्या प्रवासाचा भाग आहात. एका साध्या कीपॅडवाल्या फोनपासून ते तुमच्या हातातल्या या 'स्मार्ट' फोनपर्यंतचा हा प्रवास खरोखरच थक्क करणारा आहे!