वायकिंग्स आणि त्यांच्या देवतांची गाथा

वायकिंग्स आणि त्यांच्या देवतांची गाथा

वायकिंग्स! हे नाव ऐकलं की डोळ्यासमोर येतात ते धाडसी, शक्तिशाली आणि समुद्रावर राज्य करणारे योद्धे. स्कँडिनेव्हियामधून आलेले हे समुद्री योद्धे केवळ त्यांच्या लढाईच्या कौशल्यासाठीच नव्हे, तर त्यांच्या समृद्ध पौराणिक कथा आणि देवतांच्या विश्वासाठीही ओळखले जातात. वायकिंग्सचा असा विश्वास होता की त्यांच्या जीवनातील प्रत्येक पैलूवर देवतांचा प्रभाव असतो आणि त्यांचे नशीबही याच देवता ठरवतात. या शक्तिशाली व्यक्तिमत्त्वांना ‘नॉर्स देवता’ म्हणूनही ओळखले जाते. चला, त्यांच्यापैकी काही महत्त्वाच्या देवतांची ओळख करून घेऊया.

ओडिन: देवांचा राजा आणि सर्वव्यापी शासक

                                  ओडिन 

नॉर्स पौराणिक कथांमध्ये ओडिनला सर्वोच्च स्थान आहे. त्याला देवांचा राजा मानले जाते आणि वायकिंग्सचा असा विश्वास होता की त्यानेच पृथ्वी आणि तिच्यावरील सर्व प्राण्यांची निर्मिती केली आहे. पण ओडिन फक्त निर्माता नव्हता, तो युद्धाचा देव आणि एक शक्तिशाली जादूगारही होता. त्याच्याकडे स्लेपनिर नावाचा आठ पायांचा जादुई घोडा होता, जो जमीन आणि समुद्रावर धावू शकत होता.

ओडिनच्या ज्ञानाची भूक खूप मोठी होती. ज्ञानासाठी त्याने आपला एक डोळा बलिदान दिला, ज्यामुळे तो सर्वात बुद्धिमान देवतांपैकी एक बनला. त्याचे दोन कावळे, ह्युगिन आणि म्युनिन, संपूर्ण जगभर उडत जाऊन त्याला माहिती आणायचे. ओडिनची ही अफाट बुद्धिमत्ता आणि पराक्रम त्याला वायकिंग्समध्ये एक आदरणीय स्थान देतो.

फ्रिग: देवांची राणी आणि आकाशाची शासक

फ्रिग 

ओडिनची पत्नी, फ्रिग, ही एक अत्यंत सामर्थ्यवान, बुद्धिमान आणि सुंदर देवी होती. तिचे नाव ‘प्रेम’ किंवा ‘प्रिय’ या शब्दाशी जोडलेले आहे. ती केवळ देवांची राणी नव्हती, तर ती आकाशाचीही शासक होती. वायकिंग महिला तिच्याकडे विशेष आदराने बघायच्या. फ्रिगला विवाह आणि मातृत्वाची देवी मानले जायचे. तिच्याकडे भविष्य पाहण्याची अलौकिक शक्ती होती, पण ती कधीही त्याबद्दल कोणाशी बोलली नाही. फ्रिगचे हे रहस्यमय आणि शक्तिशाली रूप वायकिंग संस्कृतीत स्त्री सामर्थ्याचे प्रतीक मानले जाते.

थोर: मेघगर्जनेचा आणि न्याय-सुव्यवस्थेचा देव

थोर

थोर हा नॉर्स देवतांमधील सर्वात लोकप्रिय देवांपैकी एक होता. ओडिनचा मुलगा असलेला थोर मेघगर्जनेचा देव म्हणून प्रसिद्ध होता. तो केवळ शक्तिशालीच नव्हे तर कायदा आणि सुव्यवस्थेचाही रक्षक होता. त्याच्या वडिलांपेक्षा अधिक विश्वासार्ह असल्यामुळे बहुतेक वायकिंग्स त्याची पूजा करायचे. वायकिंग्सचा असा विश्वास होता की थोर दोन बकऱ्यांनी ओढलेल्या रथातून ढगांवरून प्रवास करताना मेघगर्जना आणि विजा निर्माण करतो. त्याच्याकडे म्योल्निर नावाचा एक शक्तिशाली हातोडा होता, ज्याच्या मदतीने तो लढाईत शत्रूंना हरवत असे.

सिफ आणि फ्रे: निसर्ग आणि समृद्धीचे रक्षक

सिफ आणि फ्रे 

वायकिंग्स हे शेतकरीही होते, त्यामुळे त्यांच्यासाठी निसर्गाच्या देवतांचे महत्त्व खूप मोठे होते. सिफ ही पिकाची देवी होती, जिचे लांब सोनेरी केस गव्हाच्या शेतासारखे दिसत. वायकिंग शेतकरी चांगल्या पिकासाठी तिची पूजा करायचे.

फ्रे, ज्याला फ्रेयर म्हणूनही ओळखले जाते, तो शांती आणि समृद्धीचा देव होता. सिफप्रमाणेच त्यालाही शेतकरी पूजत असत, कारण तो सूर्यप्रकाश आणि पावसावर नियंत्रण ठेवतो असे मानले जायचे, जे पिकांच्या वाढीसाठी अत्यावश्यक आहे. त्याच्याकडे स्किडब्लॅडनिर नावाचे एक जादुई जहाज होते, जे खिशात ठेवता येईल इतके लहान दुमडता येत असे.

फ्रेया: प्रेम आणि मृत्यूची देवी

फ्रेया 

फ्रेची जुळी बहीण, फ्रेया, ही प्रेम आणि मृत्यूची देवी होती. ती जादू वापरू शकत होती आणि भविष्य पाहू शकत होती. तिच्याकडे फाल्कनच्या पिसांचा बनलेला एक पंख असलेला झगा होता, ज्यामुळे ती उडू शकत असे. फ्रेयाला सोन्याचे दागिने, संगीत आणि कविता आवडत असत. पण तिचे एक गडद रूपही होते. युद्धात ती स्वतः लढायला जायची आणि दोन मोठ्या मांजरांनी ओढलेल्या रथातून येऊन मृत्यू झालेल्या शूर योद्ध्यांच्या आत्म्यांना गोळा करायची.

एका कथेनुसार, युद्धात मरण पावलेल्या योद्ध्यांपैकी अर्धे तिच्या फोल्कवांगर नावाच्या स्वर्गात जायचे आणि उरलेले ओडिनसोबत वाल्हालामध्ये मेजवानीसाठी जात.

बाल्डर आणि लोकी: शुद्धता आणि खोडकरपणाचा संघर्ष

बाल्डर आणि लोकी 

बाल्डर हा ओडिन आणि फ्रिगचा मुलगा होता. तो प्रकाश, क्षमा आणि सर्व चांगल्या गोष्टींचा देव होता. तो इतका देखणा होता की त्याच्यासमोर फुलेही नतमस्तक होत असत. तो इतरांना खूप प्रिय होता आणि त्याच्या वाड्यात कोणतीही दुष्ट गोष्ट प्रवेश करू शकत नव्हती.

याउलट, लोकी हा खोडकरपणाचा देव होता. तो चांगलाही नव्हता आणि वाईटही नव्हता. तो कोणत्याही व्यक्ती किंवा प्राण्याचे रूप घेऊ शकत असे आणि त्याला खोड्या करायला खूप आवडत असे. लोकीच्या खोड्या अनेकदा घातक ठरल्या. त्याची सर्वात मोठी आणि दुर्दैवी खोडी म्हणजे त्याने बाल्डरचा वध घडवून आणला. लोकीने वृद्ध स्त्रीचे रूप घेऊन फ्रिगला फसवून बाल्डरला फक्त मिस्टलेटोमुळेच हानी पोहोचू शकते हे जाणून घेतले. त्यानंतर त्याने बाल्डरचा आंधळा भाऊ होद्रला फसवून मिस्टलेटोच्या बाणाने बाल्डरचा वध घडवून आणला. यामुळे बाल्डरच्या मृत्यूने सर्व देवतांमध्ये दुःखाचे वातावरण पसरले.

हेल: पाताळाची रहस्यमय देवी

हेला 

हेला ही वायकिंग पाताळाची देवी होती. तिचे रूप भयानक होते, तिच्या चेहऱ्याचा एक भाग सडलेला होता, पण वायकिंग्स तिला वाईट देवी मानत नव्हते. ती एक रहस्यमय आणि शक्तिशाली देवी म्हणून ओळखली जाई. लोकीची मुलगी असलेल्या हेलने निफलहाइम नावाच्या थंड आणि उदास क्षेत्रावर राज्य केले, जिथे ती युद्धात मरण न पावलेल्या लोकांची काळजी घेत असे.

वायकिंग्स आणि त्यांच्या देवतांची ही गाथा अत्यंत रंजक आणि गुंतागुंतीची आहे. या देवतांनी केवळ त्यांच्या विश्वाचेच नव्हे तर वायकिंग्सच्या दैनंदिन जीवनाचेही प्रतीक म्हणून काम केले. त्यांच्या कथांमध्ये शौर्य, ज्ञान, प्रेम आणि मृत्यूचे पैलू गुंफलेले आहेत, जे आजही आपल्याला आकर्षित करतात.

तुम्हाला यापैकी कोणत्या देवतेची कथा सर्वात जास्त आवडली? आम्हाला तुमच्या प्रतिक्रिया नक्की कळवा!