कोंबडी आधी की अंडे? याप्रश्नाचे उत्तर आणि बरंच काही!

कोंबडी आधी की अंड आधी 

कोंबडी आधी की अंडे? याप्रश्नाचे उत्तर आणि बरंच काही!

नमस्कार मित्रांनो! आपल्या मनात नेहमी घर करून राहिलेला एक जुना प्रश्न - "कोंबडी आधी की अंडे?" या कोड्यासोबतच, अंडी शाकाहारी आहेत की मांसाहारी, हा वादग्रस्त मुद्दाही अनेकांना गोंधळात टाकतो. चला, आज या सगळ्या प्रश्नांची उत्तरे शोधूया आणि अंड्याचं रहस्य उलगडूया!

अंड्याचं रहस्य: डायनासोर ते कोंबडीपर्यंतचा प्रवास!

जवळपास 150 दशलक्ष वर्षांपूर्वी, जेव्हा पृथ्वीवर डायनासोर राज्य करत होते, त्याच काळात काही डायनासोर हळूहळू लहान होऊन पक्षी म्हणून उत्क्रांत होऊ लागले. होय, तुम्ही बरोबर ऐकलंत! आजची आपली साधी कोंबडी आणि महाकाय T-Rex यांचा एकच पूर्वज होता. खरं तर, T-Rex चे सर्वात जवळचे नातेवाईक आजच्या कोंबड्या आणि शहामृग आहेत! काहीवेळा शहामृगाकडे बारकाईने पाहिलं तर ते डायनासोरसारखेच दिसतात.

कोंबडी डायनासोर ची वंशज 

आणि विशेष म्हणजे, पक्षी उत्क्रांत होण्यापूर्वीही डायनासोर अंडी घालत होते. अंडं घालण्याची कला प्राण्यांमध्ये खूप जुनी आहे. 375 दशलक्ष वर्षांपूर्वी, जेव्हा Tiktaalik Roseae नावाचा प्राणी पाण्यातून जमिनीवर येऊ लागला, तेव्हा तोही अंडी घालत होता. पण ती आजच्या कठीण कवचाच्या अंड्यांसारखी नव्हती, तर माशांच्या अंड्यांसारखी होती.

कठोर कवचाची अंडी सुमारे 300 दशलक्ष वर्षांपूर्वी उत्क्रांत झाली. आता इथेच लक्षात घ्या, कोंबडीची उत्क्रांती फक्त 3,500 वर्षांपूर्वी झाली! त्यामुळे एक गोष्ट स्पष्ट होते: कोंबडीपेक्षा अंडं खूप आधी उत्क्रांत झालं.

कोंबडी आधी की कोंबडीचं अंडं?

आता पुढचा गुंतागुंतीचा प्रश्न येतो: कोंबडी आधी आली की कोंबडीचं अंडं?

जर तुम्ही उत्क्रांतीचे टप्पे समजून घेतले, तर हे उत्तर अगदी सोपं आहे. आजची कोंबडी जंगली लाल जंगल फाउलपासून उत्क्रांत झाली. कल्पना करा की, दोन प्रोटो-चिकन (कोंबडीचे पूर्वज) यांच्या पुनरुत्पादनादरम्यान, आनुवंशिक उत्परिवर्तन झालं. यामुळे एक असं अंडं तयार झालं, ज्यातून पहिला 'खरा' लाल जंगल फाउल जन्माला आला. याच प्रकारे, पहिल्या 'खऱ्या' कोंबडीचा जन्म झाला असेल.

म्हणून, या प्रश्नाचं उत्तर अगदी स्पष्ट आहे: अंडं आधी आलं. आणि हे अंडं कोंबडीने नाही, तर तिच्या जवळपास कोंबडीसारख्या पूर्वज प्रजातीने दिलं होतं. उत्क्रांती ही हळूहळू, पिढ्यानपिढ्या होणारी प्रक्रिया आहे. कोणताही एक दिवस नव्हता जेव्हा 'पहिली कोंबडी' जन्माला आली.

कोंबडी रेड चिकन 

अंडं शाकाहारी की मांसाहारी?

हा तर अनेकांचा आवडता चर्चेचा विषय आहे! काही लोक म्हणतात की अंड्यात जीव असतो, म्हणून ते मांसाहारी. पण मित्रांनो, अंडी दोन प्रकारची असतात:

हॅप्लॉइड अंडी (न-फलित अंडी): या अंड्यांमध्ये फक्त स्त्री लैंगिक पेशी असतात आणि ती कधीही पिल्लू जन्माला घालू शकत नाहीत.

डिप्लॉइड अंडी (फलित अंडी): ही नर पेशींनी फलित केलेली अंडी असतात आणि यातून पिल्लू जन्माला येऊ शकतं.

आपण जी अंडी खातो, त्यापैकी बहुतेक न-फलित असतात. कोंबडी अंडी घालते तेव्हा काहीवेळा लहान रक्तवाहिन्या फुटून रक्ताचा डाग दिसू शकतो, पण याचा अर्थ अंडं फलित झालं आहे असा नाही. कोंबडीचं न-फलित अंडं पिल्लू बनू शकत नाही.

त्यामुळे, आपण खातो ती बहुतेक अंडी न-फलित असल्यामुळे, ती शाकाहारी असतात. कारण या अंड्यांमध्ये मांसही नसतं आणि त्यातून जीवनही बाहेर येऊ शकत नाही. महात्मा गांधींनीही याच मुद्द्यावर भर दिला होता की, ज्यांना दूध प्यायला हरकत नाही, त्यांना निर्जंतुक, न-फलित अंडी खाण्याबद्दलही समस्या नसावी. 2004 मध्ये सर्वोच्च न्यायालयानेही अंडी शाकाहारी असल्याचा निर्णय दिला होता.

तपकिरी आणि पांढरी अंडी: काय फरक आहे?

तुम्ही अनेकदा पाहिलं असेल की काही अंडी तपकिरी रंगाची असतात, तर काही पांढरी. अनेकांना वाटतं की तपकिरी अंडी पांढऱ्या अंड्यांपेक्षा जास्त पौष्टिक असतात, जसं तपकिरी ब्रेड पांढऱ्या ब्रेडपेक्षा निरोगी असते. पण अंड्यांच्या बाबतीत असं नाही!

रंगाचा फरक कोंबडीच्या जातीमुळे असतो. पौष्टिकदृष्ट्या, तपकिरी आणि पांढरी दोन्ही अंडी सारखीच असतात.

तपकिरी आणि पांढरी अंडी 

कृत्रिम निवड: मानवी हस्तक्षेपामुळे जास्त अंडी!

आज कोंबड्या वर्षातून सुमारे 200-300 अंडी घालतात, पण त्यांचे पूर्वज, रेड जंगल फाउल, वर्षातून फक्त 10-15 अंडी घालत होते. हे कसं शक्य झालं? इथे नैसर्गिक निवडीची कोणतीही भूमिका नव्हती, तर मानवी हस्तक्षेपामुळे (कृत्रिम निवडीमुळे) हे घडलं.

हजारो वर्षांपूर्वी, मानवांनी जास्त अंडी घालणाऱ्या कोंबड्यांची निवडक पैदास सुरू केली. जास्त अंडी घालणाऱ्या कोंबडीची पैदास करून अशी पिल्ले तयार केली गेली, ज्यांनी आणखी जास्त अंडी घातली. पिढ्यानपिढ्या ही प्रक्रिया सुरू राहिली आणि आज कोंबडी वर्षाला शेकडो अंडी घालते.

मानवांनी गाई आणि म्हशींमध्येही अशीच कृत्रिम निवड केली आहे, जेणेकरून त्या जास्त दूध देतील. पण हा मानवी हस्तक्षेप फक्त प्राण्यांपुरता मर्यादित नाही. ब्रोकोली, फुलकोबी, कोबी यांसारख्या भाज्या देखील हजारो वर्षांच्या कृत्रिम निवडीनंतर जंगली मोहरीच्या वनस्पतींपासून उत्क्रांत झाल्या आहेत!

केळीचं उत्तम उदाहरण घ्या. 7,000 वर्षांपूर्वीची केळी लहान होती आणि त्यात भरपूर काळ्या बिया असत, त्यामुळे ती खाणे कठीण होते. मानवांनी कमी बिया असलेली फळे निवडली आणि वारंवार निवड केल्यानंतर, आज आपल्याला बिया नसलेल्या मोठ्या, पिवळ्या केळी मिळतात.

नैसर्गिक आणि अनैसर्गिक: एक विचारप्रवर्तक प्रश्न

इथे एक मोठा प्रश्न उभा राहतो: नैसर्गिक काय आहे आणि अनैसर्गिक काय आहे? मानवांनी शेती सुरू केल्यापासून, शेती स्वतःच अनैसर्गिक होती असाही युक्तिवाद केला जातो. युवल नोआ हरारी यांच्या 'सॅपियन्स' या पुस्तकात ते म्हणतात की, मानवांनी गहू पाळीव केला नाही, तर गव्हानेच मानवांना पाळीव केलं! गव्हाच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी मानवांनी आपलं जीवन बदललं.

तुम्ही शाकाहारी असावे की व्हेगन असावे की मांसाहारी? हा एक असा प्रश्न आहे ज्यावर स्वतंत्र लेख बनवता येईल. त्यामुळे, आजचा विषय मध्ये इथेच थांबवूया धन्यवाद 🙏